Ο Ali Farka Toure γεννήθηκε το 1939 σε ένα χωριό κοντά στο Timbuktu του Μάλι. Αυτοδίδακτος μουσικός, ξεκίνησε να παίζει κιθάρα στα δέκα του χρόνια, παρακολουθώντας με μεγάλη προσοχή άλλους μουσικούς από τους οποίους εμπνεύσθηκε και επηρεάστηκε. Όπως αργότερα διηγείται ο ίδιος, το πρώτο μουσικό του όργανο, το gurkel (μια μονόχορδη κιθάρα) το έφτιαξε μόνος του από ένα κονσερβοκούτι.
Αυτό που έχει ξεχωριστή σημασία στον συγκεκριμένο καλλιτέχνη είναι η περίεργη σχέση που υπάρχει μεταξύ των Αμερικανικών blues και της μουσικής του. Τα κοινά σημεία των δύο είναι αρκετά, και ίσως να είναι αυτό που οδήγησε τον Μάρτιν Σκορτσέζε να αποκαλέσει την μουσική του Toure ως το “DNA των blues”. Ο Toure από την άλλη, αντιλαμβανόμενος τις επιρροές της μουσικής του από και προς τα Αμερικάνικα blues, δεν αποδέχτηκε ποτέ ότι η μουσική του είναι ίδια με αυτή των blues. Η μεγάλη διαφορά, υποστήριξε, έγκειται στο γεγονός ότι, εκείνος παίζει την αυθεντική και γνήσια μουσική, οι ρίζες της οποίας βρίσκονται χιλιάδες χρόνια πίσω στην αυτοκρατορία του Μάλι, στην Δυτική Αφρική. Αυτοί είναι και οι ήχοι που, κατά τον ίδιο, ενέπνευσε όλους τους άλλους δυτικούς blues ρυθμούς.
Προσπαθώντας να εξηγήσει τη σύνδεση, ο Toure διηγείται: “Η πρώτη φορά που άκουσα την μουσική του John Lee Hooker απόρησα. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως στην Αμερική είχαν αποκτήσει αυτήν την κουλτούρα, αυτήν την μουσική. Αυτό είναι κάτι που ανήκει σε μας, στο Μάλι, στη Δυτική Αφρική”. Και συνεχίζει “είτε στις Ηνωμένες Πολιτείες είτε στο Μάλι, νομίζω ότι υπάρχουν μόνο πόλεις και αποστάσεις που μας χωρίζουν. Η ψυχή όμως και το πνεύμα είναι το ίδιο, δεν υπάρχει διαφορά. Και στεναχωριέμαι γιατί είναι άνθρωποι που θα έπρεπε να ενωθούν”.
Όποια και αν είναι τελικά η σύνδεση των δύο, μια είναι η αλήθεια και αυτή διαγράφεται μέσα από την μεγάλη μουσική πορεία του Toure στο πλάι των Ray Charles, Otis Redding, John Lee Hooker, οι οποίοι και τον πρωτο-παρουσίασαν στο δυτικό κοινό. Ως αναγνώριση των παραπάνω ήρθαν και τα σημαντικά μουσικά βραβεία, όπως τα Grammy καλύτερης World Music για τους δίσκους του Talking Timbuktu και In the Heart of the Moon.
Στην μακρόχρονη μουσική πορεία του, ο Toure έχει αρκετά να επιδείξει, όπως για παράδειγμα, η συμμετοχή του στο μουσικό συγκρότημα Troupe 117, το οποίο δημιουργήθηκε από την κυβέρνηση του Μάλι αμέσως μετά την ανεξαρτησία της χώρας. Αξιοσημείωτο επίσης παραμένει το γεγονός ότι κατά την δεκαετία του 1990, και ενώ η εξέγερση των Τουαρέγκ μαινόταν, ο Toure συνέχισε να παίζει κατά κάποιον τρόπο τον ρόλο του “ειρηνοποιού”, τραγουδώντας σε όλες τις γλώσσες της περιοχής, στα Songhai, Fulani και Tamashek των Τουαρέγκ.
Πέραν της αγάπης του για την μουσική, αφιέρωσε την ζωή του στην βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών της επαρχίας του βόρειου Μάλι. Το 2004 εκλέχθηκε δήμαρχος του Niafunke και προσπάθησε να βοηθήσει όλους εκείνους που είχαν ανάγκη, επικεντρώνοντας τις προσπάθειές του στην καταπολέμηση της ελονοσίας, που έως και σήμερα αποτελεί άμεση απειλή για πολλά Αφρικανικά κράτη, μεταξύ των οποίων και το Μάλι. Το Ίδρυμα εξάλλου το οποίο φέρει το όνομα του, ιδρύθηκε ένα χρόνο αργότερα, με στόχο να υποστηρίξει νέους μουσικούς, αλλά και συγχρόνως να ενισχύσει ζωτικά ζητήματα ανάπτυξης της περιοχής, όπως η εκπαίδευση, η υγεία και η υδροδότηση.
Ο θάνατός του, στις 7 Μαρτίου 2006, αποτέλεσε σημαντική απώλεια για το Μάλι και την παγκόσμια μουσική σκηνή. Ως φόρο τιμής στον μεγάλο αυτό καλλιτέχνη, το Υπουργείο Πολιτισμού του Μάλι διοργάνωσε στις 6-8 Μαρτίου 2007, στη γενέτειρα του, πλήθος εκδηλώσεων και συναυλιών στις οποίες συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, οι Peter Gabriel, Carlos Santana και Tracy Chapman.
Η συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών και πλήθος κόσμου από κάθε μέρος του πλανήτη, που συγκεντρώθηκε στην γενέτειρα του για να τον τιμήσει, φαίνεται ότι σφράγισε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μια παλιότερη δήλωσή του. Είχε πει χαρακτηριστικά: “για μερικούς το Timbuktu είναι ένα μέρος στο τέλος του πουθενά. Αυτό όμως δεν είναι σωστό. Εγώ είμαι από το Timbuktu και μπορώ να σας πω ότι βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του κόσμου”. Και αυτό είναι σίγουρα κάτι που ο Toure κατάφερε να δείξει σε όλον τον κόσμο τόσο όσο βρισκόταν εν ζωή όσο και μετά.
{Περισσότερες Πληροφορίες για τον Ali Farka Toure μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: http://alifarkatoure.absy.com}
Εφημερίδα "Πολίτης της Θράκης"
www.politis-thrakis.gr
