Παρασκευή, Ιανουαρίου 27, 2006

Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο


Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) δημοσίευσε πρόσφατα την 16η κατά σειρά ετήσια έκθεσή του για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως*. Ο ογκώδης αυτός φάκελος άνω των 500 σελίδων παρουσιάζει συνοπτικά τις εξελίξεις γύρω από ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε περισσότερες από 70 χώρες τόσο σε ηπειρωτικό όσο και περιφερειακό επίπεδο.

Η συγκεκριμένη έκθεση είναι ιδιαίτερα σημαντική όχι μόνο γιατί προβληματίζει και ευαισθητοποιεί την κοινή γνώμη αλλά και επειδή αποτελεί μοχλό πίεσης για λογοδοσία των ισχυρών του κόσμου. Φυσικά στον κατάλογο των ισχυρών δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται μόνο η αμερικανική ηγεσία ή οι υπόλοιπες δυνάμεις που κατέχουν σημαντικό ρόλο στην διεθνή σκακιέρα. Διάφορες άλλες πολιτικοοικονομικές ηγεσίες και ελίτ τόσο στον ανεπτυγμένο κόσμο όσο και στον αναπτυσσόμενο (βλέπε Αφρικανικά και άλλα κράτη) που λυμαίνονται την εξουσία (δημοκρατική ή απολυταρχική) κατά τρόπο βάναυσο και κατά των συμφερόντων των λαών αποτελούν επίσης πηγές καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνεπώς ο ετήσιος αυτός απολογισμός περιλαμβάνει (όπως άλλωστε όφειλε) και τα δύο επίπεδα κατάχρησης εξουσίας και καταστρατήγησης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Από το σύνολο της έκθεσης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν οι αναφορές για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις ΗΠΑ. Η έκθεση κατηγορεί την Κυβέρνηση Bush για υποκριτική ρητορεία περί αμερικανικής προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για πρακτική του «εφαρμόστε αυτό που λέω, όχι αυτό που κάνω». Κάνει λόγο για σωρεία -και όχι μεμονωμένα παραδείγματα- καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εκτεταμένη χρήση βασανιστηρίων σε όλα τα επίπεδα. Η αντίδραση του Λευκού Οίκου για τις εν λόγω κατηγορίες, που δεν άργησε να έρθει, μεταξύ άλλων καταλογίζει πολιτικό καιροσκοπισμό στην Οργάνωση, σημειώνοντας ότι η έκθεση βασίζεται σε «πολιτικά κίνητρα» και όχι σε «πραγματικά γεγονότα». Ο Kenneth Roth, από την πλευρά του Παρατηρητηρίου, απαντά ότι στον αγώνα τους ενάντια στην τρομοκρατία οι ΗΠΑ (και άλλες χώρες μεταξύ αυτών και η Μ. Βρετανία) χρησιμοποιούν μη νόμιμα μέσα καταστέλλοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Όσο αφορά τα ζητήματα εντός ευρωπαϊκών συνόρων μεγάλης σημασίας είναι οι αναφορές στη «βοήθεια» που παρέχεται από την Μ. Βρετανία στην ανωτέρω αμερικανική πολιτική. Πιο συγκεκριμένα, η Βρετανική Κυβέρνηση επικρίνεται επειδή αποστέλλει υπόπτους για τρομοκρατία σε κράτη όπου τα βασανιστήρια κρατουμένων είναι πρακτική. Γενικότερα δε, η Ευρωπαϊκή Ένωση καταγγέλλεται λόγω των μεθόδων μυστικής διπλωματίας και εμπορικών πρακτικών στη Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική.

Όσο αφορά την γειτονική Τουρκία, λόγος γίνεται για μικτές εξελίξεις γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από την μια πλευρά η Κυβέρνηση Ερντογάν δείχνει διάθεση για μεταρρυθμίσεις που θα κινούνταν στα πλαίσια της προάσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, και από την άλλη, εμπόδιο σε αυτήν αποτελούν διάφορα αντιδραστικά στοιχεία στις τάξεις της δικαιοσύνης, της αστυνομίας και του στρατού που εξακολουθούν να μπλοκάρουν την πορεία της χώρας. Ελάχιστη πάντως πρόοδος καταγράφεται στους τομείς της ελευθερίας έκφρασης (πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπόθεση του Ορχάν Παμούκ, η οποία βαίνει σε αίσιο τέλος, αφού η δίωξή του σταμάτησε μετά την ευρωπαϊκή κατακραυγή) και των γλωσσικών δικαιωμάτων στους κόλπους της κουρδικής μειονότητας. Τέλος, από πλευράς τους, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα καταγγέλλονται για τις δικές τους «αμαρτίες», ενώ αναφορές γίνονται σε εξελίξεις σε αρκετά απολυταρχικά καθεστώτα του αναπτυσσόμενου κόσμου που εξακολουθούν να καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Συνεπώς ο αναγνώστης της συγκεκριμένης έκθεσης με δυσκολία θα μπορούσε να διατηρήσει την αισιοδοξία του για την υπάρχουσα κατάσταση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά, επιτακτική κρίνεται η ανάγκη να θυμηθούμε τα λόγια του φιλειρηνιστή Μαχάτμα Γκάντι: “δεν θα πρέπει να χάνουμε την πίστη μας στην ανθρωπότητα. Η ανθρωπότητα είναι ένας ωκεανό, κι αν μερικές σταγόνες του ωκεανού είναι βρώμικες, αυτό δεν κάνει τον ωκεανό βρώμικο». Όπως άλλωστε συνήθιζε να λέει ο πολιτικός φιλόσοφος Edmund Burke “Το μόνο πράγμα που χρειάζεται για να θριαμβεύσει το κακό είναι να μην κάνουν τίποτα οι καλοί άνθρωποι”.

* Πληροφορίες για το Παρατηρητήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) καθώς και το πλήρες κείμενο της έκθεσης μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: http://www.hrw.org/

Εφημερίδα "Πολίτης της Θράκης"

Δεν υπάρχουν σχόλια: