Πέμπτη, Δεκεμβρίου 13, 2007

Εκπαίδευση και Διαφάνεια: μήπως ήρθε η ώρα για πραγματικές αλλαγές;

Την περασμένη εβδομάδα, είδαν το φως της δημοσιότητας δύο ιδιαιτέρως σημαντικές, αλλά και συνάμα αποκαρδιωτικές, για την Ελλάδα μελέτες. Και οι δύο προέρχονται από διεθνής οργανισμούς: η πρώτη από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και η δεύτερη από την Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Διεθνής Διαφάνεια».

Σύμφωνα με την πρώτη μελέτη (αυτή του ΟΟΣΑ) η Ελλάδα παίρνει «κάτω από την βάση» όσον αφορά την επίδοση 15χρονων μαθητών σε τρία γνωστικά αντικείμενα: τις φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά και την κατανόηση κειμένου.

Σε σύνολο 57 χωρών που έλαβαν μέρος στην έρευνα, τα ελληνικά σχολεία καταλαμβάνουν την 38η θέση στις φυσικές επιστήμες, την 36η θέση στην κατανόηση κειμένου (από την 30η το 2003), και την 39η στα μαθηματικά (από την 32η το 2003). Οι επιδόσεις αυτές είναι από τις τελευταίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πολύ κοντά στις επιδόσεις της Ρωσίας.

Περνώντας στη δεύτερη μελέτη, αυτή της «Διεθνούς Διαφάνειας», τα αποτελέσματα είναι ακόμη πιο συγκλονιστικά. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 56η θέση παγκοσμίως στην καταπολέμηση της διαφθοράς (από την 46η θέση όπου βρισκόταν το 2004), αποτελώντας ουραγό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (με εξαίρεση την Βουλγαρία και Ρουμανία).

Όπως επιπλέον προκύπτει από την έρευνα, το 27% των Ελλήνων (σχεδόν το 1/3) που ήρθαν σε επαφή με κάποια δημόσια υπηρεσία ή οργανισμό το 2007 κατέφυγε στη δωροδοκία, για να διεκπεραιώσει κάποια υπόθεσή του. Το ποσοστό αυτό όχι μόνο είναι το υψηλότερο που καταγράφεται στην Ευρώπη, αλλά συναγωνίζεται τη διάδοση του φαινομένου σε χώρες όπως η Σενεγάλη, οι Φιλιππίνες και η Μολδαβία.

Ακόμη πιο ανησυχητικό στοιχείο αποτελεί η συνεχής διόγκωση του προβλήματος, αφού η Ελλάδα κατρακυλά συνεχώς στην κατάταξη της λίστας. Όπως σημειώνει η έρευνα, σε σχέση με το 2006, στην Ελλάδα παρατηρείται αύξηση της διαφθοράς κατά 60%! Η έρευνα αποδεικνύει επίσης ότι η αυξανόμενη διαφθορά στην χώρα μας είναι διάχυτη σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου.

Παρά το γεγονός ότι οι δύο αυτές προαναφερθείσες έρευνες είναι φαινομενικά ασύνδετες, εντούτοις μπορεί κάποιος να εντοπίσει ορισμένα σημεία με κοινό παρονομαστή. Μια πρώτη παρατήρηση έχει να κάνει με το γεγονός ότι οποιαδήποτε πολιτική καταπολέμησης της διαφθοράς οφείλει να αρχίζει από το σχολείο και μάλιστα να περιλαμβάνει πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Ορισμένα μόνο από αυτά είναι η διδασκαλία και η ανταλλαγή γνώσεων, πρακτικών και συμπεριφορών αντίστασης κατά της διαφθοράς. Οι μαθητές θα πρέπει να ενημερώνονται για τους νόμους, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, με απώτερο σκοπό να είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε οποιοδήποτε ηθικό δίλημμα. Θα πρέπει ακόμη το ίδιο το σχολείο να τους προτρέπει να γίνουν ενεργοί πολίτες και να απορρίψουν, μια για πάντα, τις πρακτικές που αντιβαίνουν στη διαφάνεια.

Συγχρόνως, μέσω της εκπαίδευσης, θα πρέπει να προωθούνται μια σειρά ηθικών αξιών που θα καταστέλλουν τη διαφθορά. Ειδικότερα όσον αφορά τους μαθητές λυκείου, 15-16 ετών (λίγο πριν την ενηλικίωσή τους) το σχολείο οφείλει να «μπολιάζει» στις συνειδήσεις τους, πάγιες δημοκρατικές αξίες, όπως τη διαφάνεια που οδηγεί στην «καθημερινή δημοκρατία». Ένα νεωτεριστικό «κίνημα διαφάνειας» θα πρέπει να γεννηθεί από τις «πρώιμες» αυτές ηλικίες και να συμπαρασύρει στο διάβα της το σύνολο των πολιτών της χώρας προς μια πλήρη και εξυγιασμένη δημοκρατία, δίχως φαινόμενα διαφθοράς.

Πως όμως μπορεί αυτό να επιτευχθεί σε μια εκπαιδευτική κοινότητα η οποία, όπως αποδεικνύει η μελέτη του ΟΟΣΑ, αντιμετωπίζει τόσα σοβαρά προβλήματα; Όταν ακόμη και στα (υποτίθεται) αυτονόητα, όπως για παράδειγμα η κατανόηση ενός κειμένου από ένα 15χρονο γίνεται με μεγάλη δυσκολία; Μήπως τελικά οι δύο έρευνες δείχνουν την γενικευμένη κακή εικόνα που παρουσιάζει η παιδεία στον τόπο μας; Μήπως επιτέλους ήρθε η ώρα για πραγματικές και ουσιαστικές αλλαγές;


{Η έρευνα του ΟΟΣΑ έχει την ονομασία «Διεθνές Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των Μαθητών (ΡΙSΑ) 2006». Συμμετείχαν περισσότεροι από 400.000 μαθητές από συνολικά 57 χώρες- 30 χώρες μέλη του ΟΟΣΑ και επιπλέον 27 συμμετέχουσες χώρες. Η Ελλάδα συμμετείχε με 192 σχολεία και τα αποτελέσματα προκύπτουν από τις απαντήσεις 4.871 μαθητών στα τρία γνωστικά αντικείμενα. Περισσότερες πληροφορίες για την έρευνα του ΟΟΣΑ μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: www.oecd.org

Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Διεθνής Διαφάνεια» αποτελεί τον πλέον αξιόπιστο και ανεξάρτητο παγκόσμια φορέα στη μελέτη της διαφθοράς και των επιπτώσεών τη. Διεξάγει την συγκεκριμένη έρευνα (Βαρόμετρο) κάθε χρόνο. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: www.transparency.org }



Εφημερίδα "Πολίτης της Θράκης"
www.politis-thrakis.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: