Τα τείχη των μεταναστών

Τα ραγδαία κύματα μεταναστών από την Λατινική Αμερική προς τις ΗΠΑ δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Το δημόσιο ενδιαφέρον όμως αυξήθηκε αισθητά μετά από τον φετινό –διαφορετικό- εορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς στις ΗΠΑ. Μετανάστες κάθε ηλικίας, ξεχύθηκαν στους δρόμους και με μια μαζική απεργία διατυμπάνισαν την ανάγκη συγκρότησης μιας αποτελεσματικής πολιτικής.

Έκτοτε τα αμερικανικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ανέδειξαν την χρησιμότητα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας, σε βαθμό που ο ίδιος ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών δεσμεύτηκε για την προώθηση συγκεκριμένων μέτρων.

Η απάντηση Μπους (μεταξύ άλλων) περιλαμβάνει την ανύψωση τείχους 370 τουλάχιστον μιλίων κατά μήκος των συνόρων των ΗΠΑ με το Μεξικό, που θεωρείτε ότι θα «προστατεύσει» τις ΗΠΑ από τους μελλοντικούς παράνομους μετανάστες. Η πρόταση είναι παλαιότερη και αρχικά προέβλεπε εγκατάσταση ενός ηλεκτρονικού φράχτη σε διάφορα σημεία της μεθορίου. Ο πρόεδρος του Μεξικού ήταν από τους πρώτους που εναντιώθηκαν, παρομοιάζοντας τον φράκτη ασφαλείας με το τείχος του Βερολίνου, ενώ αντιδράσεις υπήρξαν και εντός των κόλπων του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Οι επικριτές της τελευταίας απόφασης Μπους τονίζουν ότι διμερείς συμφωνίες μεταξύ των χωρών προέλευσης θα μπορούσαν να αποφέρουν καλύτερα αποτελέσματα από το νέο «τείχος του αίσχους».

Ανάγκη μεταναστευτικής πολιτικής δεν έχει βεβαίως μόνον η Αμερική. Κάθε εύπορη κοινωνία είναι λογικό να δέχεται κύματα μεταναστών. Παρά την περιοδικότητα που εμφανίζει -ανάλογα με τις γεωγραφικές, χρονικές και οικονομικές συνιστώσες- η μετανάστευση, δεν είναι περιστασιακό φαινόμενο. Αντιθέτως, είναι μια πραγματικότητα που θα συνεχίσει να υφίσταται και συνεπώς απαιτεί μεθοδευμένη πολιτική.

Σε πολλές περιοχές –πύλες- της Ευρώπης οι «αφίξεις» λαθρομεταναστών είναι πλέον καθημερινές. Στα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας το ζήτημα οξύνεται συνεχώς, ενώ από το Μαρόκο πολλοί είναι εκείνοι που προσπαθούν να φθάσουν στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, τόσο στον Έβρο όσο και στο Αιγαίο, τα περιστατικά είναι επί μονίμου βάσεως, καθιστώντας την συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης πιο αναγκαία από ποτέ.

Την ίδια στιγμή, η «απορρόφηση» και ενσωμάτωση των (νόμιμων) μεταναστών στα περισσότερα δυτικοευρωπαϊκά κράτη δεν συντελείται σήμερα ομαλά. Οι ταραχές στο Παρίσι πριν από μερικούς μήνες, από μερίδα των μεταναστών στην Γαλλία, υπήρξε τρανταχτό δείγμα άστοχης εθνικής και υπερεθνικής πολιτικής. Ξενοφοβικά αισθήματα ενυπάρχουν στην Ολλανδία και το Βέλγιο, όπου η ρατσιστική βία στο σύνολο της αυξάνεται. Πέραν όμως εκείνων που αντιλαμβάνονται την (νόμιμη) μετανάστευση ως απειλή για την εθνική τους ταυτότητα, υπάρχουν και εκείνοι που την υποδέχονται ευνοϊκά ως πηγή πολιτισμικής πολυμορφίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει να κατανοεί την σημασία και την εν δυνάμει συγκριτική αξία της (νόμιμης) μετανάστευσης σε διάφορους τομείς όπως η ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο και η δημογραφική γήρανση. Δυστυχώς, όμως, μέχρι σήμερα δεν έχει αναπτύξει μια ενιαία ολοκληρωμένη και ενεργητική μεταναστευτική πολιτική, που θα αντιμετωπίζει νηφάλια τόσο τις προκλήσεις της νόμιμης μετανάστευσης όσο και τις δυσκολίες που δημιουργούνται από την λαθρομετανάστευση.

Σε σύγκριση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη (αν εξαιρέσουμε την Ιταλία, την Ισπανία και τα νέα κράτη μέλη) η χώρα μας βρέθηκε σε μια απότομη και ραγδαία μετάβαση: από αποστολέας μετατράπηκε σε αποδέκτης μεταναστών, από χώρα εκροής μεταναστών σε χώρα εισροής. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την γεωγραφική της θέση, προσδίδει ακόμη ένα λόγο για τον οποίο η χώρα πρέπει να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής στην Ευρώπη.

Αν η (νόμιμη) μετανάστευση και τα ζητήματα που συνδέονται με αυτήν πάψουν να προσεγγίζονται ως προβλήματα, αλλά αρχίσουν να διαχειρίζονται ως δυναμικά κοινωνικά φαινόμενα, τα οποία συνιστούν προκλήσεις και προοπτικές, το όφελος προς το κοινωνικό συμφέρον θα πολλαπλασιαστεί.

Εφημερίδα "Πολίτης της Θράκης"

www.politis-thrakis.gr